Grondethiek Accountability Pod Ârati

Definities die we in dit stuk gebruiken:

Melder: degene die een klacht indient of een prangende situatie aankaart over
een van de podleden, de betichte.
Betichte: degene over wie de melding gaat
Contactpersoon: het podlid dat de melder bijstaat.
Mediator: het podlid dat de mediation uitvoert tussen melder en betichte.
Ondersteuner: het podlid dat de betichte emotioneel en in het proces bijstaat,
zoals de contactpersoon dat voor de melder doet.

Wat is het?

Een grondethiek is een basisbeginsel van ethisch gedrag waar wij, een groep van professionals die zich bezighouden met intermenselijke activiteiten, ons vrijwillig aan committeren om ons werk op een zo veilig mogelijke manier aan te bieden. 

Deze grondethiek is een basis waaraan wij ons allen committeren. Daarnaast heeft elk van ons diens aanvullende ethische afspraken binnen het eigen bedrijf en/of team. Deze individuele ethische afspraken kunnen op de website van elk van ons gevonden worden.

Waarom?

We erkennen dat er in elke situatie waarbij er een cliënt en dienstverlener zijn, er een inherente machtsdynamiek is waarbij het grootste deel van deze macht bij de dienstverlener ligt. Om te voorkomen dat deze macht, bewust danwel onbewust wordt misbruikt, is er deze grondethiek.

Professionele afspraken rondom ethisch gedrag en grenzen geven transparantie naar zowel dienstverlener als cliënt. Deze afspraken maken het mogelijk om een cultuur van wederzijdse instemming (‘consent’) te creëren waar zowel dienstverlener als cliënt verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor diens gedrag, en waar nodig, opvolgende acties kunnen worden ondernomen op een duidelijke en transparante manier. Deze mogelijke acties worden uitgelegd in het [link naar protocol accountability process].

Veiligheid om te exploreren staat voor ons centraal. We zijn aanspreekbaar op die veiligheid wanneer we mensen uitnodigen in ruimten waar veiligheid noodzakelijk is (zoals workshops, individueel sessiewerk, etc.). 

Onze kernwaarden

Vertrouwelijkheid

• Aan het begin van elke sessie, workshop, coaching/counseling, praatgroep, feest, etc., (hierna genoemd: sessie) herinneren we onze cliënten aan de vertrouwelijke setting, en wat dat voor de specifieke setting betekent en inhoudt. Dit behelst bijvoorbeeld afspraken betreffende de anonimiteit van andere aanwezigen.
• Alles wat binnen een sessie wordt gedeeld, wordt behandeld met professionele vertrouwelijkheid en niet gedeeld met anderen.
• Wanneer wij, dienstverleners, cliënten buiten onze professionele activiteiten tegenkomen, zullen wij niet vrijgeven waar wij dezen hebben ontmoet. Wij zullen ook geen informatie over diens seksualiteit, relationele voorkeuren, identiteit, activiteiten, status, of andere potentieel gevoelige onderwerpen vrijgeven.

Keuzevrijheid in de workshop/sessieruimte

• We stimuleren keuzevrijheid in participatie, zowel bij aanvang van een sessie als tijdens. Pushen of dwingen tot participatie wordt onder alle omstandigheden vermeden.
• Een cliënt hoeft de ruimte waarin de sessie wordt gegeven niet te verlaten als die iets niet (meer) mee wil doen.
• Een cliënt heeft op elk moment en onder elke omstandigheid de vrijheid om een interactie te beëindigen zonder opgaaf van redenen, en/of de workshop te verlaten, waarbij gevraagd wordt dit aan de facilitator, of een teamlid, te melden bij wijze van informeren.
• Ook de dienstverlener kan op elk moment een sessie onderbreken of beëindigen indien het welzijn van de cliënt of dienstverlener hiertoe vragen. 
• Oefeningen worden van te voren voldoende uitgelegd door de dienstverlener om de cliënt de mogelijkheid te geven een inschatting te maken van de wens tot participatie.
• Cliënten worden aangemoedigd oefeningen aan te passen als diens fysieke (of anderszins) capaciteiten dat vragen. Als dienstverleners moedigen wij hiertoe aan.
• Cliënten worden niet gedwongen met een bepaald persoon te werken, ook niet door groepsdruk. Er zal altijd een mogelijkheid zijn de oefening in een dergelijk geval niet mee te doen.
• Bij oefeningen in tweetallen wordt nooit aangenomen dat wanneer oefeningen in ene richting gebeurt, dit automatisch ook in andere richting gebeurt.
• De dienstverlener gebruikt uitnodigende bewoordingen (geen affirmatieve of gebiedende vorm).

Inclusiviteit en diversiteit

We zijn ons bewust van sociale ongelijkheden op maatschappelijk niveau. Daaronder vallen:

• Gender (man/vrouw-verhoudingen, transgender- en nonbinaire ervaringen)
• Seksuele gerichtheid (LHBTQIA+-zijn, (geïnternaliseerde) homo- en bifobie, aseksualiteit)
• Etniciteit en huidskleur (dus ook over institutioneel en alledaags racisme)
• Lichaamsacceptatie (de positie van bepaalde vormen lichamen in de maatschappij), 
• Leeftijd (de verheerlijking en gelijktijdige infantilisering van jeugdigheid, de verheerlijking en gelijktijdig deseksualisering van senioriteit)
• Abiliteit (diversiteit aan fysieke mogelijkheden)
• Neurodiversiteit (zoals aannames over “normaal” en “wenselijk” sociaal gedrag en verschillende maten van sensitiviteit voor groepsdynamiek)
• Sociale klasse (zoals bewustzijn over opleiding en toegang tot scholing, werkzaamheden, rurale/stedelijke achtergrond, sociale mobiliteit)

Om de veiligheid te waarborgen van waaruit onderzoek mogelijk is, streven we expliciet naar een ruimte die inclusief is naar minderheden. Daarvoor doen we het volgende:

• We geloven in ieders zelfidentificatie en doen geen aannames over hoe iemand zich identificeert met betrekking tot de bovenstaande assen van identificatie (dus geen aannames over op wie iemand valt, bijvoorbeeld).
• Wanneer een sessie niet voor iedereen toegankelijk is (bijvoorbeeld een ruimte voor neurodiverse mensen of voor zelfidentificerende vrouwen), zijn we specifiek en duidelijk over voor wie de ruimte wel en niet geschikt is. Ook geven we duidelijk aan wat de reden en meerwaarde van die exclusiviteit is.
• We onthouden ons van veralgemeniserende, stereotyperende of deterministische uitspraken over identiteitskenmerken (vermijden van uitspraken over “mannen zijn zus, vrouwen zijn zo” of “typetjes” nadoen met geracialiseerde of klasse-ondermijnende accenten, bijvoorbeeld).
• In oefeneningen verdelen we groepen niet op basis van identiteitskenmerken. Indien dit om een praktische reden toch gewenst is (bijvoorbeeld wanneer een oefening makkelijk is met mensen van vergelijkbare lengte), dan motiveren we onze gedachtengang.
• De ruimtes waarin wij werken zijn zo toegankelijk mogelijk voor mensen met (een) handicap(s) (zoals mensen in een rolstoel of met beperkt zicht). Is dit onverhoopt niet het geval, dan bieden we expliciet de mogelijkheid om een alternatief te regelen wanneer iemand hierom vraagt. Ook maken we actief ruimte voor helpers (mensen of hulpdieren), voor hen hoeft vanzelfsprekend geen extra toegang te worden betaald.
• Wanneer we iets over het hoofd zien of ons niet houden aan onze eigen normen en waarden, zijn we daarop graag aanspreekbaar. We bedanken degene die de moeite neemt ons feedback te geven en nemen diens signaal serieus.

Seksuele en romantische verbindingen
tussen dienstverlener en cliënt

De relatie tussen cliënt en dienstverlener is geen gelijkwaardige verbinding. We erkennen dat er een machtsverschil is tussen dienstverlener (inclusief diens eventuele team van assistenten) en cliënten. Om deze reden hanteren we richtlijnen omtrent het mogelijkerwijs aangaan van een seksuele danwel romantische verbinding met cliënten. We maken daarbij verschil tussen potentiële cliënten, bestaande cliënten, ex-cliënten, en mensen die we kenden voor de dienstverlening plaatsvond.

Potentiële cliënten

Potentiële cliënten zijn mensen met wie we vooralsnog geen dienstverlening zijn aangegaan, maar waarbij de potentiële cliënt heeft aangegeven daar interesse in te hebben, en wij als dienstverlener de cliënt overwegen.

Wanneer personen waarmee we een verbinding hebben (familie, vrienden, partners, partners van partners) overwegen een professionele dienstverlening met ons aan te gaan, en dat lijkt gepast binnen de context van de dienst (daar waar een sessie met een partner ongepast kan zijn, zou deelname aan een workshop potentieel gepast kunnen zijn), wordt een open gesprek aangegaan waarbij de verschuiving in machtsdynamiek, impact op de bestaande verbinding en mogelijkheid van impact op gemeenschappelijke verbinding worden besproken, alsook mogelijke afspraken zowel op professioneel als persoonlijk vlak.

Cliënten

Cliënten zijn mensen met wie we een dienstverlening zijn aangegaan (betaald dan wel onbetaald). 

Als dienstverlener gaan wij geen romantische danwel seksuele verbinding aan met cliënten. Seksualiteit kan een thema zijn binnen een sessie/workshop. In dat geval zal seksualiteit in geen vorm zich buiten deze context van sessie/workshop afspelen.

Indien cliënt en dienstverlener aanwezig zullen zijn bij hetzelfde evenement, workshop, play party of anderszins, dan wordt dat, indien mogelijk, van te voren besproken en zullen afspraken daaromtrent worden gemaakt.

Ex-Cliënten

Er wordt geen enkele romantische of seksuele verbinding geambieerd binnen 12 maanden na beëindiging van professionele activiteiten. Dient zich binnen twaalf maanden een situatie voor waarin van deze regel afgeweken wenst te worden, dan is de dienstverlener verplicht zich wenden tot de podleden voor reflectie. We vragen ook de cliënt, al dan niet in bijzijn van dienstverlener, met minimaal één podlid te spreken.

Omgang met mensen waar we al een verbinding mee hebben

Soms doen mensen waar we al een persoonlijke verbinding mee hebben mee aan een sessie. Deze verbinding origineert in een situatie zonder machtsdynamiek en verschilt daarmee van verbindingen die ontstaan binnen de machtsdynamiek van cliënt/dienstverlener en kan daarmee als gepast worden gezien. Een dergelijke verbinding kan wel voor speciale status van een cliënt in workshops zorgen, of een gevoel van onveiligheid voor mensen die deze relatie niet kennen teweegbrengen. Indien gepast en bijdragend aan de veiligheid van de setting, worden deze verbindingen bekendgemaakt aan het begin van een workshop.

Wanneer er een persoonlijke romantische danwel seksuele verbinding is tussen teamleden (dienstverlener en/of assistenten) onderling, dan wordt dit, indien passend en bijdragend aan de veiligheid van de setting, bekendgemaakt.

Omdat situaties tussen cliënt en dienstverlener niet altijd in de context van een ethisch grondbeginsel past, kan mogelijkerwijs worden afgeweken van bovenstaande. In een dergelijk geval zal de dienstverlener altijd om intervisie en mogelijk om supervisie vragen.

Traumageinformeerdheid

We verdiepen ons doorgaand in trauma, hebben educatie gezocht over trauma, de oorzaken van trauma, en hoe om te gaan met trauma wanneer dat naar boven komt bij onze cliënten.

 We werken alleen met cliënten met trauma's (voor zover we dat redelijkerwijs kunnen weten) waarvan we inschatten dat wij er veilig mee kunnen omgaan wanneer het trauma aangeraakt wordt. Indien we inschatten dat wij hier niet veilig mee om kunnen gaan, verwijzen wij de cliënt door.

We zijn in staat om, indien van toepassing, ons team kundig aan te sturen in hoe om te gaan met geraakt trauma; wij zijn hierin vanzelfsprekend eindverantwoordelijk.

Teamleden

Bovenstaande richtlijnen gelden in basis voor een ieder die zich in een professionele machtsdynamiek bevindt tijdens de sessie/workshop. Dit zijn bijvoorbeeld assistenten, verhuurders van de ruimte waarin de dienst plaatsvindt, producenten of ingehuurde (co-)dienstverleners.

We kiezen de mensen waar we mee samenwerken zorgvuldig, informeren hen over wat wij van hen verwachten, bieden een gepaste vergoeding (al dan niet financieel), en informeren hen over onze ethische grondbeginselen. Teamleden zijn uitgenodigd elkaar en de dienstverlener aan te spreken op diens gedrag.

Aanspreekbaarheid (accountability)

Duidelijkheid, eerlijkheid en transparantie vinden we belangrijk. We onthouden ons van het verspreiden van ongefundeerde waninformatie, feitelijke onjuistheden en leugens. We doen wat we zeggen, en als dat niet in lijn met elkaar is (of lijkt te zijn), willen we daarop worden aangesproken.

Als zich een voorval voordoet, worden we het liefst persoonlijk aangesproken. Dat kan tijdens onze werkzaamheden of erna, in persoon of via e-mail. We nemen zowel de melder als diens klacht uiterst serieus. Mochten we op dat moment niet de mogelijkheid hebben inhoudelijk en/of constructief te reageren, dan spreken we een concreet ander moment af waarop we dat wel doen. Als het niet binnen de mogelijkheden van de melder ligt om ons persoonlijk aan te spreken, bijvoorbeeld door de aard van wat er is gebeurd, dan kun je iemand uit de accountabilitypod benaderen. Hoe dat er precies aan toe gaat en wat je kunt verwachten, vind je onder “Feedback & Klachten”. Ook de accountabilitypod neemt de ervaring en gevoelens van de melder uiterst serieus en gaat uit van het belang van de melder. Omdat we structurele verandering willen bewerkstelligen, nemen we de beklaagde kritisch onder te loep en houden diegene verantwoordelijk voor diens acties.